Қазақстандық балаларды жануарлардан жұғатын инфекциялардан қорғау

Қазақстанда балалардың денсаулығын сақтау – басты міндеттердің бірі. Жас ұрпақтың денсаулығын қорғау, әсіресе инфекциялық аурулардан қорғау, олардың болашақтағы өмір сапасына тікелей әсер етеді. Жануарлардан жұғатын инфекциялар – балаларға ерекше қауіп төндіретін аурулардың бірі. Зооноздар деп аталатын бұл аурулар жануарлардан адамға тікелей немесе жанама жолдармен тарайды. Қазақстандағы экологиялық жағдай, ауылшаруашылық аймақтарда балалардың жануарлармен тікелей қарым-қатынасы және тағам өнімдерінің санитарлық-гигиеналық сапасының төмен болуы осы инфекциялардың таралу қаупін арттырады. Сондықтан жануарлардан жұғатын инфекциялардың алдын алу шараларын күшейту өте маңызды.

Жануарлардан жұғатын инфекциялар дегеніміз не?

Жануарлардан жұғатын инфекциялар немесе зооноздар – бұл түрлі жануарлардан, соның ішінде үй жануарлары, жабайы жануарлар немесе жәндіктер арқылы жұғатын аурулар. Бұл аурулар көптеген вирустарды, бактерияларды, саңырауқұлақтарды және паразиттерді қамтиды. Олардың ішінде ең қауіптілері: бруцеллез, құтыру, сібір жарасы, токсоплазмоз, туберкулез және лептоспироз. Бұл инфекциялар әртүрлі ауырлық деңгейіне ие болуы мүмкін: жеңіл белгілерден бастап, өлімге әкелетін қауіпті ауруларға дейін.

Бруцеллез – бұл үй жануарлары арқылы жұғатын инфекциялық ауру, әсіресе мал шаруашылығында кең таралған. Адамдарға жұққанда, ол созылмалы ауруға айналып, буындардың қабынуын, шаршауды және жүйке жүйесінің бұзылуын тудыруы мүмкін.

Құтыру – жабайы немесе үй жануарларынан, әсіресе иттер мен мысықтардан, адамға жұғатын аса қауіпті аурулардың бірі. Құтыру вирусы орталық жүйке жүйесіне әсер етіп, дер кезінде емделмесе, өлімге әкеледі.

Сібір жарасы– мал және жабайы жануарлар арқылы жұғатын ауру. Ол тері, өкпе және ішек арқылы жұғып, ауыр салдарларға әкелуі мүмкін.

Токсоплазмоз – мысықтар арқылы таралатын және азық-түліктер арқылы жұғатын инфекция. Бұл ауру көбінесе балалардың иммунитеті әлсіз болған кезде айқын көрінеді.

Қазақстандағы климаттық жағдай, жануарлармен тікелей байланыс және тұрғындардың ауылдық аймақтарда көп болуы зооноздардың кең таралуына қолайлы жағдай жасайды. Бұл жағдайларда балаларды инфекциялардан қорғау мәселесі аса өзекті болып табылады.

Балалардың иммундық жүйесі толық қалыптаспағандықтан, олар инфекцияларға қарсы әлсіз болады. Жануарлармен тығыз қарым-қатынаста болатын ауылдық жерлердегі балалардың жұқпалы ауруларға шалдығу қаупі жоғары. Сонымен қатар, балалардың санитарлық-гигиеналық дағдылары әлі қалыптаспағандықтан, олар жиі инфекция көздеріне тап болады.

Мысалы, жануарларды сипап немесе олармен ойнағаннан кейін қолды жумау – жұқпалы ауруларды жұқтырудың ең кең таралған жолдарының бірі. Балалар көбінесе жануарлардың қауіпті екенін білмей, олармен ойнап немесе жануарлардың нәжісін немесе басқа заттарын ұстап, денелеріне инфекция түсіруі мүмкін. Қала жағдайында да жануарлардан жұғатын инфекциялардың қаупі бар, себебі көше иттері мен мысықтары инфекция тасымалдаушысы болып табылады.

Жануарлардан жұғатын инфекциялардан қорғау жолдары

Балаларды жануарлардан жұғатын инфекция ошақтарынан қорғау үшін бірқатар тиімді шараларды жүзеге асыру қажет. Бұл шаралар балалардың үйде де, мектепте де қауіпсіз ортада болуын қамтамасыз етуге бағытталған.

1. Жануарлармен қарым-қатынасты шектеу

Балаларға жабайы жануарлармен байланысқа түсуден аулақ болуды үйрету өте маңызды. Әсіресе жабайы табиғатқа жақын орналасқан ауылдық жерлерде бұл ережені сақтау балалардың денсаулығын қорғаудың негізгі жолдарының бірі болып табылады. Ата-аналар мен мектептер балаларды жануарлардың қауіпті болуы мүмкін екенін түсіндіруі керек.

2. Гигиенаны сақтау

Жеке гигиена ережелерін сақтау – инфекциялардың алдын алудың ең маңызды аспектілерінің бірі. Балалар жануарлармен ойнағаннан немесе олармен байланысқа түскеннен кейін қолды жуу қажет екенін түсінуі керек. Сондай-ақ балаларды жануарлардың нәжісімен немесе басқа биологиялық қалдықтармен байланыста болудан сақтандыру қажет.

3. Вакцинациялау және медициналық бақылау

Кейбір инфекцияларға қарсы вакцинация арқылы алдын алуға болады. Қазақстанда балаларға арналған вакцинация жоспарына құтыру, сібір жарасы сияқты қауіпті ауруларға қарсы екпелер кіреді. Ата-аналар балалардың вакцинациясын уақытылы алып тұруын қадағалап, егер бала жануармен тістелген немесе тырналған болса, дереу медициналық көмекке жүгінуі керек.

4. Азық-түлікті дұрыс өңдеу

Жануарлардан жұғатын инфекциялардың көпшілігі термиялық өңделмеген тағам арқылы таралады. Сондықтан ата-аналар балаларға дайындалған ет және сүт өнімдерінің сапасын бақылап, олардың дұрыс пісіріліп, сақталғанына көз жеткізуі тиіс. Шикі сүт немесе ет өнімдерін тұтыну жануарлардан жұғатын аурулардың негізгі себептерінің бірі болып табылады.

5. Мектептердегі білім беру бағдарламалары

Мектептерде жануарлардан жұғатын инфекциялардың алдын алу бойынша білім беру бағдарламаларын енгізу өте маңызды. Балаларға инфекциялардың қалай таралатынын, олардан қалай сақтануға болатынын үйрету, олардың болашақта да осы ережелерді ұстануына ықпал етеді.

Жануарлардан жұғатын инфекциялардың алдын алу тек ата-аналар мен мектептердің ғана міндеті емес, бұл мемлекет деңгейіндегі маңызды мәселе. Қазақстанда ауыл шаруашылығында және жануарлармен қарым-қатынаста болатын балаларды қорғау үшін мемлекеттік бағдарламаларды дамыту қажет.

1. Ветеринарлық бақылауды күшейту

Жануарлардан жұғатын аурулардың таралуын болдырмау үшін ауылдық жерлерде ветеринарлық қызметтерді күшейту қажет. Үй жануарларын және ауыл шаруашылық жануарларын уақытылы тексеріп, оларды инфекцияларға қарсы вакциналау шаралары ұйымдастырылуы тиіс.

2. Ауру ошақтарын бақылау

Жануарлардан жұғатын инфекциялардың таралу ошақтарын анықтау және жою мақсатында арнайы қызметтер жұмыс істеуі керек. Бұл жануарлар арасында аурудың таралуын ерте кезеңде анықтап, оның адамдарға жұғу қаупін төмендетеді.

3. Ақпараттық науқандар

Қоғамдық денсаулық сақтау саласында ақпараттық науқандар ұйымдастыру арқылы жануарлардан жұғатын инфекциялар туралы халықты кеңінен хабардар ету маңызды. Бұл науқандар балалар мен ата-аналарға арналған болуы тиіс, осылайша олар жануарлармен қарым-қатынастың қауіптілігі туралы түсінік алады.

Қазақстандық балаларды жануарлардан жұғатын инфекциялардан қорғау – маңызды және кешенді шараларды талап ететін мәселе. Ата-аналар, мектептер және мемлекеттік органдар бірлесіп, балалардың жануарлармен қарым-қатынасында қауіпсіздік шараларын сақтауды үйретуі тиіс. Жеке гигиенаны сақтау, жануарлармен байланысты шектеу, дұрыс вакцинациялау және азық-түліктің сапасын бақылау арқылы балаларды инфекциялардан тиімді қорғауға болады. Мемлекеттік деңгейдегі ветеринарлық бақылау мен ақпараттық науқандар да осы маңызды міндетті орындауға өз үлесін қосады. Балалардың денсаулығын қорғау – олардың болашағының негізі.